Toczeń rumieniowaty skórny (układowy)

Toczeń rumieniowaty skórny (układowy) jest chorobą tkanki łącznej o podłoży autoimmunologicznym. Choroba powoduje uszkodzenie wielu tkanek I narządów, głównie skóry, ale również stawów, nerek I innych. Przebieg choroby zwykle jest łagodny, jednak występują również przypadki zagrażające życiu. Choroba ta może dotykać głównie skóry, ale zmiany skórne mogą być również elementem zmian narządów wewnętrznych.

Objawy

Pierwsze objawy tocznia są bardzo nieswoiste które mogą występować również w innych chorobach. Początkowymi objawami są: ogólne zmęczenie, brak apetytu, stany podgorączkowe czy gorączka.

Toczeń rumieniowaty skórny objawia się charakterystycznym rumieniem na twarzy w kształcie motyla, który pojawia się po ekspozycji na słońce. Zaczerwienienie to najczęściej obejmuje skórę na policzkach I grzbiecie nosa, ale może być ono widoczne również na czole, szyi I dekolcie. W aktywnej chorobie mogą występować również (zwykle bezbolesne) nadżerki błony śluzowej jamy ustnej oraz nosa

Objawami bardziej charakterystycznymi, występującymi później są wędrujące bóle stawów. Najczęściej występują bóle w obrębia nadgarstków, kolan oraz palców dłoni i stop.

Charakterystyczny jest również wędrujący z jednego miejsca na drugi ból mięśni o różnym nasileniu. Często jest to powód przyjmowania niektórych leków lub skutkiem zapalenia mięśni. Częstym wynikiem tocznia jest również zanik mięśni, co jest widoczne w formie osłabienia I zmniejszenia sprawności fizycznej.

Przyczyny i czynniki ryzyka

                Nie znamy dokładnej przyczyny tocznia, jednak z pewnością jest on związany z predyspozycjami genetycznymi oraz działaniu bodźców zewnętrznych takich jak:

• Ekspozycja na światło – układ odpornościowy chorej na toczeń osoby nie radzi sobie z usuwaniem uszkodzonych przez promienie ultrafioletowe komórek naskórka. Układ odpornościowy atakuje własne komórki, co powoduje stan zapalny I widoczne charakterystyczne zmiany skórne
• Zakażenie
• Hormony płciowe – zapadalność na toczeń została powiązana z poziomem estrogenu I prolaktyny, co tłumaczy czemu kobiety chorują znacznie częściej. Większe ryzyko tocznia oraz zaostrzenie choroby może być również spowodowane hormonalna terapią zastępczą oraz doustne środki antykoncepcyjne
• Dieta I styl życia – dieta wysokotłuszczowa, palenie tytoniu może stymulować rozwój chorób autoimmunologicznych, w tym tocznia.

Diagnostyka I leczenie

Jeżeli występują u Ciebie rumienie na twarzy oraz pokrzywka na skórze po ekspozycji na światło słoneczne, nadżerki błony śluzowej jamy ustnej i nosa, a także czujesz ogólne osłabienie, wędrujące bóle stawów, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu odpowiedniej diagnostyki I leczenia.

Najczęściej diagnostyka tocznia obejmuje badania surowicy krwi w celu wykrycia swoistych przeciwciał oraz RTG, USG I rezonans magnetyczny w celu wykluczenia innych chorób. Do celów diagnostycznych stosuje się kryteria klasyfikacyjne ACR (American College of Rheumatology)

Leczenie tocznia jest dostosowane w zależności od występujących objawów. Często zalecane jest unikanie nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne, ograniczenie wysiłku I stresu, a także suplementacja witaminy D oraz kwasu foliowego.

Obecnie wyleczenie tocznia rumieniowatego jest niemożliwe ze względu na różnorodność objawów oraz różne nasilenie choroby. Jednak dzięki spersonalizowanej metodzie leczenia, jest możliwe całkowita lub częściowa remisja objawów. Przy skórnych odmianach tocznia rumieniowatego najbardziej efektownymi metodami są terapia miejscowa oraz fotoprotekcja. Przy braku poprawy, lekarz decyduje o dodatkowym leczeniem ogólnym np. w postaci preparatów przeciwmalarycznych. Obecnie prowadzone są intensywne badania w kierunku znalezienia efektywnego leku na toczeń.