Cukrzyca jest chorobą metaboliczną związaną z nieprawidłową ilością insuliny, przez co obserwowana jest hiperglikemia (podwyższony poziom cukru we krwi). Istnieje kilka typów cukrzycy, jednak najczęściej występującymi są cukrzyca typu 1 i typu 2. Oba te typy niezwykle się od siebie różnią. Główną różnicą między tymi typami jest fakt, że cukrzyca typu 1 jest chorobą autoimmunologiczną na którą wpływają czynniki genetyczne, a cukrzyca typu 2 jest chorobą cywilizacyjną, której można zapobiec. Łącznie na cukrzycę choruje co dwudziesta osoba w Polsce.
Różnice między cukrzycą typu I i II
| Cukrzyca typu I | Cukrzyca typu II | |
| Rodzaj choroby | Choroba autoimmunologiczna | Choroba cywilizacyjna |
| Częstość występowania | Ok. 10% wszystkich zachorowań | Ok. 80-90% wszystkich zachorowań |
| Produkcja insuliny | Organizm nie potrafi produkować insuliny z powodu uszkodzenia trzustki | Trzustka produkuje za mało/dużo insuliny i/lub tkanki organizmu posiadają większą oporność na insulinę |
| Przyczyny / czynniki ryzyka | Autoagresja – układ odpornościowy atakuje własne komórki β trzustki Zwykle rozpoznanie występuje u dzieci i młodych dorosłych | Wiek po 35 r.ż., otyłość, historia rodziny, pochodzenie etniczne, mieszkanie w krajach rozwiniętych, choroby współistniejące (nadciśnienie tętnicze, nadczynność tarczycy) |
| Początek choroby | Nagły, ostry | Powolny, często niezauważalny |
| Badanie poziomu cukru | Wielokrotne badanie poziomu cukru w ciągu dnia | Badanie cukru raz na jakiś czas, np. raz na dzień |
| Leczenie | Codzienne przyjmowanie insuliny (często używanie pompy insulinowej), zmiana nawyków żywieniowych | Odpowiednia dieta oraz regularny wysiłek fizyczny, leki doustne, w cięższym przypadku choroby przyjmowanie insuliny |
| Zapobieganie choroby | Niemożliwe | Możliwe – zależne głównie od stylu życia |
Objawy
Objawy obu typów cukrzycy są podobne, jednak intensywność objawów jest różna. U pacjentów z cukrzycą typu 2 symptomy te objawiają się bardzo powoli, hiperglikemia jest stosunkowo niska (powyżej 200 mg/dl przy normie 70-99 mg/dl) a choroba może rozwijać się nawet kilka lat. W przypadku cukrzycy typu 1 objawy są nagłe, co może powodować bardzo wysoką hiperglikemię (300-400 mg/dl przy normie 70-99 mg/dl).
Pierwszym, charakterystycznymi objawami u pacjenta z cukrzycą są wzmożone pragnienie i uczucie suchości w ustach. Następnie występuje częste oddawanie moczu, zmęczenie oraz senność (zwłaszcza po posiłku). Dalszymi objawami są wzmożony (wilczy) apetyt, zaburzenia koncentracji i widoczne trudności w gojeniu się ran.
Leczenie
Leczenie u pacjentów z cukrzycą typu 1 i 2 różnią się z powodu innych czynników powodujących chorobę.
U pacjentów z cukrzycą typu 1 stosuje się głównie wielokrotne badanie poziomu cukru w ciągu dnia oraz przyjmowanie insuliny zależnie od poziomu glikemii, często z użyciem pompy insulinowej. Obecne badania kliniczne mają na celu zdobycie wiedzy pomagającej w spowolnieniu lub zahamowaniu dalszego rozwoju choroby poprzez zatrzymanie spadku funkcjonalności komórek β trzustki.
W przypadku cukrzycy typu 2 niezwykle ważną częścią są odpowiednia dieta wykluczająca nadmierną ilość cukrów oraz regularne ćwiczenia fizyczne mające na celu zmniejszenie masy ciała. Podczas leczenia farmakologicznego najpierw podaje się zmniejszającą insulinooporność metforminę. Jeśli leczenie to nie jest wystarczająco efektywne, dołącza się kolejne leki przeciwcukrzycowe, takie jak: pochodne sulfonylomocznika, inhibitory α-glukozydazy, agoniści receptora GLP-1 i PPAR-y, inhibitory DPP-4 i SGLT-2. Gdy pomimo stosowania maksymalnych dawek leków doustnych poziom glikemii nadal jest wysoki, stosuje się insulinę. Badania kliniczne dla pacjentów z cukrzycą typu 2 obejmują nowe cząsteczki terapeutyczne wspomagające utrzymanie prawidłowego poziomu cukru we krwi.
Cukrzyca jest chorobą, która może doprowadzić do uszkodzenia narządów wewnętrznych, wysokiego stopnia niepełnosprawności, a nawet śmierci. Jednak odpowiednio zdiagnozowana u diabetologa, dopasowanie odpowiedniego leczenia oraz zmiana stylu życia, cukrzyca nie musi wnosić wiele negatywnych skutków do naszego życia.