Osiowa spondyloartropatia

Spondyloartropatia zapalna (ang. spondyloarthritis, SpA) to choroba polegająca na zajęciu i przewlekłym zapaleniu stawów kręgosłupa.  Osiowa spondyloartropatia (ang. axial spondyloarthritis, axSpA) obejmuje pacjentów, u których w badaniu radiologicznym wykryto zmiany zarówno w obrębie stawów krzyżowo-biodrowych (radiologiczna axSpA lub ZZSK), jak i w samych stawach (nieradiologiczna axSpA). Szacuje się, że SpA może dotykać od 9 do 30 osób na 10 000 osób.

Objawy

Początkowe występowanie objawów jest podobne u obu płci, jednak u kobiet statystycznie później diagnozuje się chorobę ze względu na mniej specyficzne objawy. U ponad 40% chorych w czasie trwania choroby mogą wystąpić zmiany pozastawowe, np. obejmujące układ krążenia. Zależnie od płci, różne objawy są mniej lub bardziej częste.

Typowymi objawami występującymi przy SpA są:

• Długotrwały ból krzyża
• Sztywność pleców nasilająca się w nocy i ustępująca podczas ćwiczeń
• Zmęczenie
• Bolesny obrzęk stawów
• Ból pięt
• Zmiany skórne i paznokciowe podobne do zmian łuszczycowych
• Epizody zapalenia oka (zapalenie błony naczyniowej oka)
  
  

Objawami występującymi częściej u mężczyzn są:

• Typowy ból zapalny krzyża
• Większa predyspozycja do zajęcia przez chorobę górnego odcinka kręgosłupa piersiowego i szyjnego
• Zapalenie przedniego odcinka błony naczyniowej oka
• Częstsza progresja radiologiczna w zakresie odcinka lędźwiowego kręgosłupa
  
  

U kobiet zaś częściej występuje:

• Zapalenie przyczepów ścięgnistych o cięższym przebiegu niż u mężczyzn
• Zapalne choroby jelit
• Łuszczyca
• Częstsza progresja radiologiczna w zakresie odcinka szyjnego kręgosłupa

Przyczyny i czynniki ryzyka

Osiowe spondyloartropatie są kojarzone przede wszystkim z płcią męską. Obraz kliniczny tej choroby jednak nie jest jednolity. Zauważono kilka zależności występujących częściej u pacjentów jednej płci, na co może mieć wpływ gospodarka hormonów płciowych.

Prawdopodobieństwo rozwoju osiowej postaci spondyloartropatii zapalnej jest wyższe:

• u chorych z przewlekłym bólem kręgosłupa
• u pacjentów z obecnym antygenem HLA-B27 oraz dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku ZZSK, łuszczycy, reaktywnego zapalenia stawów, chorób zapalnych jelit lub zapalenia błony naczyniowej oka
• u mężczyzn z wyższym stężeniem TNFα i interleukiny 17A

Występowanie syndesmofit, czyli następstw postępujących zmian zwyrodnieniowych obejmujących kręgosłup, jest widoczne u mężczyzn z większym stężeniem IL-18, u kobiet zaś z większym stężeniem IL-6.

Leczenie

Leczenie spondyloartropatii zależy od typu i stopnia zaawansowania choroby. Podobne leczenie wykorzystuje się również u pacjentów z ZZSK.

 Opcje leczenia obejmują:

• Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
• Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD), takie jak metotreksat lub sulfasalazyna
• Fizjoterapia – jest niezwykle ważną częścią długoterminowego leczenia chorób kręgosłupa
• Leki biologiczne – stosowane u pacjentów ze stanami zapalnymi kręgosłupa, wydające się być najbardziej efektywną metodą. Przykładowe leki to: inhibitory TNF, inhibitory IL-17A i inne leki biologiczne

Leczenie może się różnić między płciami. Odpowiedź na inhibitory TNFα jest gorsza u kobiet w porównaniu do mężczyzn z tym samym rozpoznaniem. W przypadku zauważenia jakichkolwiek objawów należy udać się do lekarza specjalisty reumatologa oraz wykonać badania potwierdzające spondyloartropatię zapalną.