Pokrzywka jest najczęściej występującą chorobą skóry. W wyniku alergii lub innych czynników, naczynia krwionośne rozszerzają się zwiększając swoją przepuszczalność, co powoduje obrzęk skóry właściwej.
Szacuje się, że w ciągu swojego życia około 50% populacji miało w swoim życiu skórną reakcję alergiczną. Pokrzywkę dzielimy zależnie od czasu trwania objawów – na pokrzywkę ostrą, występującą u 2/3 przypadków, która trwa do 6 tygodni, oraz pokrzywkę przewlekłą utrzymującą się ponad 6 tygodni.
Objawy
Charakterystycznym objawem pokrzywki jest wykwit na skórze w postaci bolecnego przy ucisku bąbla pokrzywkowego, często z towarzyszącym obrzękiem. Bąble te mogą pojawiać się w każdym miejscu na skórze zależnie od czynnika wyzwalającego objawy oraz znikać, zwykle w ciągu 24 godzin. Obrzęk zaś może utrzymywać się do 72 godzin. Objawami towarzyszącymi są również pieczenie skóry i intensywny świąd.
Pokrzywka może powodować inne objawy, które nie są związane bezpośrednio ze skórą. Główne z nich dotyczą zawrotów głowy, osłabienia, uczucia gorąca, chrypki, spadku ciśnienia tętniczego czy też nudności i wymiotów.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Patrząc pod względem czynników wywołujących pokrzywkę, możemy ją podzielić na pokrzywkę samoistną i indukowaną.
Pokrzywka samoistna ma charakter choroby przewlekłej, która w wielu aspektach przypomina alergiczną reakcję skórną z objawami zależnymi od histaminy, jednak o nieznanych czynnikach wywołujących alergię.
Pokrzywki indukowane są spowodowane zwykle czynnikiem fizycznym (tarcie, temperatura otoczenia, ucisk, światło UV) lub innym (podwyższenie temperatury ciała, kontakt z wodą, czy też substancjami chemicznymi).
Innymi rodzajami pokrzywki są:
Diagnostyka i leczenie
W leczeniu pokrzywki kluczowe jest zidentyfikowanie czynnika wywołującego objawy, dzięki czemu można ukierunkować leczenie oraz zapobiec nawrotom choroby. Jeżeli mamy do czynienia z pokrzywką przewlekłą (trwającą ponad 6 tygodni) efektywną metodą powinno być wykluczenie innych jednostek chorobowych oraz odkrycie czynników pogłębiających objawy.
W przypadku pokrzywki alergicznej, objawy występują niezwykle szybko. Nawet po kilku minutach od styczności z alergenem uwidacznia się bąbel, co może ułatwić określenie czynnika wyzwalającego.
Podstawowymi testami diagnostycznymi w kierunku pokrzywki są próby prowokacji w celu określenia czynnika powodującego objawy oraz typowe badania laboratoryjne obejmujące morfologię krwi, stężenie białka ostrej fazy (CRP) oraz wskaźnika opadania krwinek czerwonych (OB).
U pacjentów cierpiących na pokrzywkę pokarmową stosuje się odpowiednią dietę eliminacyjną zależnie od pacjenta. Stosowanie dziennika spożywanych posiłków może pomóc w wykryciu czynnika alergicznego.
Podstawowym leczeniem ostrej i przewlekłej pokrzywki są leki przeciwhistaminowe II generacji. Jeśli leczenie po zwiększeniu dawki nie jest efektywne, proponuje się kortykosteroidy systemowe, jednak leczenie nie może być stosowane długookresowo ze względu na efekty uboczne. Badania kliniczne są również atrakcyjną formą, zwłaszcza gdy podstawowe leczenie nie przynosi pozytywnych skutków.